ABD Dışişleri Bakanlığı’nın dünya çapında 17 yıldır verdiği Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü (IWOC) bu sene 8 Mart Kadınlar Günü’nde Beyaz Saray’da Dışişleri Bakanı Antony J. Blinken ve First Lady Jill Biden ev sahipliğinde gerçekleşecek bir törenle sahiplerine takdim edilecek.

Gazeteduvar’da yer alan habere göre, bu sene ödüle layık görülen 11 kadın arasında Türkiye’de yerleşik Afgan doktor Zakira Hekmat da yer alıyor.

Ödül kriterleri

2007 yılı Mart ayından bu yana dünya çapında 80’den fazla ülkeden 180’in üzerinde kadına verilen ödülün kriterleri arasında barış, adalet, insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve eşitliğin yanı sıra kadınların ve kız çocukların güçlenmesi konusunda cesaret ve güç örneği göstermiş olmak ve bunu genellikle de kişisel risk alıp fedakarlık göstererek gerçekleştirmek yer alıyor.

2021 yılında aynı ödül, Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu (TKDF) Başkanı Canan Güllü’ye Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı’nın kurulmasında verdiği çabalardan dolayı verilmişti.

Zakira Hekmat kimdir? 

Afganistan’ın Gazni eyaletinde dünyaya gelen Zakira Hekmat, liseyi Taliban’ın ilk döneminde gizlice tamamladı. Bu sırada Türkiye’de okumak üzere burs kazanan Hekmat, Erciyes Üniversitesi’nde eğitimine başlayarak 2018’de tıp doktoru olmaya hak kazandı ve Kayseri’de çalışmaya başladı.

Üniversite eğitimi sırasında toplumdan dışlanan mülteci toplulukların hakları ve temel hizmetlere erişimi konusunda savunuculuk yapmanın önemini fark edince mülteci yardım kuruluşlarında da gönüllü olarak çalıştı.

2014 yılında ise, tek odalı bir ofis kiralayarak, Türkiye’de Afgan Mülteciler Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği’ni (ARSA) kurdu ve o zamandan beri tüm mültecilerin ve kadınların haklarını savunmak için yorulmadan çalışıyor.

Dr. Hekmat, 2007’de Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) Vakfı tarafından verilen “Genç Liderler Ödülü”ne, 2020 yılında ise ABD Merkezli Hasna Örgütü tarafından verilen “Yılın Barış Elçisi” unvanına layık görülmüştü.

Zakira Hekmat, 2021 yılı yaz döneminde Kabil’in Taliban’ın eline geçmesinden sonra, Afganistan’da çatışmadan kaçarak Türkiye’ye sığınanlara yardım etmesi konusunda Türkiye hükümetine de çağrılarda bulunmuştu.

Dr. Hekmat, ayrıca, geçtiğimiz yıl Aralık ayında ABD Afgan Kadınları, Kız Çocukları ve İnsan Hakları Özel Elçisi Rina Amiri ile Ankara’da bir görüşme gerçekleştirmişti.

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın ödül töreni öncesi yayınladığı açıklama metninde, “Hekmat’ın çabaları sayesinde birçok Afgan, özellikle kadınlar, kızlar ve azınlıklar, mülteci korumasına ve ilticaya erişim imkanı buldu,” değerlendirmesinde bulunuldu.

Ödülü alan diğer isimler

2023 yılı IWOC Ödüllerini alan diğer isimler arasında; halihazırda Arjantin Dışişleri Bakanlığı’nda Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliği özel elçisi olup ülkesinde hükümette üst düzey göreve gelen ilk trans birey olan Alba Rueda, Kosta Rika’nın China Kichá isimli yerli topluluğunun üyesi ve liderlerinden Doris Rios, Orta Afrika Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi eski başkanı Profesör Daniele Darlan, Etiyopya’da cinsiyet temelli şiddet mağduru olan kadınlara dair haberleri bağımsız YouTube kanalı üzerinden aktaran gazeteci Meaza Mohammed, Ürdünlü insan hakları aktivisti Hadeel Abdel Aziz, Kazakistan’da insan hakları savunucusu Bakhytzhan Toregozhina, Malezya toplumunda özellikle engelli haklarını savunan Senatör Datuk Ras Adiba Radzi, Moğolistan’da Birleşmiş Milletler Barış Koruma Operasyonu’na görevlendirilmiş ilk kadın asker olan Tuğgeneral Bolor Ganbold, Ukrayna halkının haklarını savunmak için 2014 yılından beri belgeseller çeken Polonyalı gazeteci Bianka Zalewska  ve Rusya tarafından üç ay hapiste tutulan Ukraynalı hak savunucusu Yuliia Paievska yer alıyor.