Uygar Taylan/[email protected]

Depremin özellikle ilk günlerinde yaşananlar sosyal medyanın doğru kullanıldığında çok faydalı olabildiği gibi yanlış kullanımda ciddi sorunlar doğurabildiğini bize bir kez daha anımsattı. Uzmanlar paylaşım yaparken dikkatli olmamızı zira güvenilir kaynakların bile hata yapabileceğini söylüyor.

class=”medyanet-inline-adv”>

Kahramanmaraş depremlerinin ardından sosyal medyada bilgi kirliliğine bağlı bir kaos oluştu. Birçok kişi belki bir yardımımız dokunur düşüncesiyle çoğu zaman karşısına çıkan bilginin doğruluğunu teyit etmeden sosyal medyada paylaştı. Bu süreçte iyi niyetli paylaşımlar yapanlar kadar yanlış bilgi yayanlar, takipçi kazanmak için kullanıcıları manipüle edenlerle hatta kötü niyetle depremzedelere zarar vermek isteyenlerle de karşılaştık. Ve bir kez daha gördük ki, sosyal medya yanlış kullanıldığında hiç beklenmedik olumsuz sonuçlara sebep olabiliyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yeni Medya Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Erkan Saka, sosyal medya kullanıcılarını yanlış bilgiyi yayma konusunda uyararak paylaşımlarda özellikle dikkat etmemiz gerekenleri anlattı:

class=”medyanet-inline-adv”>

◊ Yaşadığımız depremlerle birlikte sosyal medya platformlarında oluşan bilgi kirliliğini bir uzman olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye sosyal medya konusunda deneyimli ama sosyal medya yerinde duran bir şey değil. Yepyeni mecralarla daha da büyüyor. Büyüdükçe de kullanım pratiklerini gözden geçirmemiz gerekiyor. Biz tam Twitter’ı çözdük derken TikTok gibi yeni bir mecra ortaya çıkıyor. Sosyal medyanın kişiyi sürekli paylaşıma iten bir tarafı var. Şu anda acil, olağanüstü bir durum yaşanıyor. İnsanların çoğu iyiniyetli, paylaşım yapma ihtiyacı duyuyor. Herkes kendi üzerine vazife ediniyor, paylaşım yaparak yardımcı olmaya çalışıyor. Bu konuda güvenilir kuruluşların daha çok inisiyatif alması, daha çok paylaşım yapıp liderlik etmesi lazım. Enformasyon boşluğu başladığı anda vatandaşlar kendilerince bunu çözmeye çalışıyor. Bu da bir kaos yaratıyor.
Herkes deprem konusu anlatamaz, konunun uzmanı değiliz çünkü.

Azıcık fren gerekiyor

◊ Enkaz altında kalanları arayıp dalga geçenler de oldu. Sosyal medyayı bu tip kötü kullananlar konusunda ne yapmalı?

En başta şunun altını çizmek lazım, dijitalde olan dijitalde kalmıyor. Yaptıklarımızın gerçek hayatta, somut sonuçları olabilir. Milyonlarca insan sosyal medya kullanıcısı. Birileri çıkacak ve böyle etik dışı, terbiyesizce sosyal medyayı kullanacak… Kendince komiklik yaparak etkileşim oluşturmaya çalışıyorlar. Bundan kaçış yok. En iyi cevabı çoğu zaman topluluk veriyor ve aslında bu olanlardan ders çıkarıyoruz. Obsesif sosyal medya kullanımının, etkileşim için yapılan bu tür şeylerin bazı negatif sonuçları oluyor. Bütün bu negatif örneklere rağmen yine de olumlu noktalara yönelmeliyiz. İyi niyetli güzel şeyler de var.

class=”medyanet-inline-adv”>

◊ Sosyal medyayı verimli kullanmak için kullanıcılar hangi yolu izlemeli?

Anlık paylaşımlarla yardımcı olmak yerine, daha çok zarar verebileceğimiz için, biraz durup sosyal medyanın temposunu azıcık frenlememiz gerekiyor. İnsanlar çok iyi niyetli, hemen paylaşmazsam bir şeyi kaybedeceğiz diye düşünüyor. Ama öyle bir durum yok. 10 dakika sonra doğru bilgiyi paylaşsanız daha faydalı olacaksınız… Bu tip kritik meseleleri biraz yetkin kaynaklara bırakmak gerekiyor.

Hangi mecralara güvenmeliyiz?

 Akademisyen Erkan Saka sosyal medyada deprem konusunda güvenilir paylaşım yapan mecralar olduğunu ve kullanıcıların bu siteleri dikkate alması gerektiğini söylüyor.

class=”medyanet-inline-adv”>

* “Resmi hesaplar içinde AFAD’ınki özel bir yer tutuyor. Her halükârda oradan paylaşılan bilgileri takip edelim.”
@AFADBaskanlik

* “Teyit örgütleri iyi iş çıkardı.” teyit.org

* Malumatfüruş
@malumatfurusorg

* Doğrula-@dogrulaorg

* Doğruluk Payı
@dogrulukpayicom

* “Bu haritalandırma projesi
arama kurtarmaya yardımcı oldu.”
www.hotosm.org

* “İhtiyaç Haritası da afet haritasını paylaştı.” afetharitasi.org

* “AHBAP’ın hesapları da sivil taraftaki deprem yardımları için önemli bir kaynak.”
@ahbapplatformu