Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dün Rusya-Ukrayna savaşının yıl dönümünün hemen öncesinde dün yaptığı açıklamada, Rusya’nın ABD ile yapılan ve kıtalar arası nükleer balistik füze kabiliyetlerini dizginlemeyi amaçlayan Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması’nın (START) katılımı askıya aldıklarını söyledi.

The Guardian, Yeni START anlaşmasının ne olduğu ve Rusya’nın anlaşmayı askıya almasının sonuçlarının neler olabileceğini yazdı.

YENİ START NEDİR?

2010 yılında dönemin ABD Başkanı Barack Obama ve Rus mevkidaşı Dmitri Medvedev tarafından imzalanan Yeni START anlaşması, ABD ve Rusya’nın konuşlandırabileceği stratejik nükleer savaş başlıklarının sayısına sınırlama getirilmesine sağlıyor.

ABD ve Rusya, dünyadaki nükleer silahların yüzde 90’ına sahip. Bu bağlamda “konuşlandırma” anında kullanıma hazır nükleer silah anlamına geliyor. Depoda tutulan silahlar “konuşlandırılmamış” sınıfında.

AB Parlamentosu tarafından yazılan anlaşmaya göre, “Başlıklar, bir füzeye yüklenirse konuşlandırılmış sayılıyor. Anlaşmaya göre, Moskova ve Washington en fazla 1550 stratejik nükleer savaş başlığı ve en fazla 700 uzun menzilli füze ve bombardıman uçağı konuşlandırmayı taahhüt ediyor. Taraflardan her biri, diğerinin anlaşmayı ihlal etmediğinden emin olmak için her yıl 18 adede kadar stratejik nükleer silah sahası teftişi gerçekleştirebilir.

Anlaşma 2011’de yürürlüğe girdi ve ,ABD Başkanı Joe Biden göreve geldikten sonra 2021’de beş yıl daha uzatıldı.

Anlaşma kapsamındaki denetimler, pandemi nedeniyle Mart 2020’de askıya alındı. Moskova ile Washington arasında teftişlerin yeniden başlatılmasına ilişkin görüşmeler geçen yıl Kasım ayında Mısır’da yapılacaktı, ancak Rusya bu görüşmeleri erteledi. İki taraf da yeni bir tarih belirlemedi.

SONUÇLARI NE OLABİLİR?

Rusya Dışişleri Bakanlığı anlaşmanın kısıtlamalarına uymaya devam edeceğini söylese de, anlaşmanın askıya alınması ABD’nin süreci izlemesini daha zor hale getirebilir.

Rusya, nükleer silah sahalarının karşılıklı teftişini ve ikili bir danışma komisyonuna katılımı zaten askıya almıştı. Uzmanlar, Putin’in daha da ileri giderek nükleer silah hareketleri ve diğer ilgili gelişmeler hakkında rutin raporlama ve veri alışverişini durdurmasının ciddi bir darbe olacağını söylüyor.

Silahların Kontrolü ve Silahların Yayılmasını Önleme Merkezi’nin Kıdemli Politika Direktörü John Erath, Washington Post’a verdiği bir röportajda bunun “tamamen sembolik” olduğunu söyledi.

Birleşmiş Milletler Silahsızlanma Araştırma Enstitüsü’ndeki kitle imha silahları ve diğer stratejik silahlar programında kıdemli bir araştırmacı olan Andrey Baklitskiy, Guardian’a verdiği demeçte, bu anlaşmanın askıya alınmasının “büyük bir mesele” olduğunu söyleyerek, “Anlaşmanın askıya alınması, geri çekilme anlamına gelmez, ancak bu zaman için çok olası bir durum olabilir” dedi.

“ABD’nin de sorumluluklarını askıya almasını beklerdim” ifadelerini kullanan Baklitskiy, “Rusya’nın kararının siyasi olduğu ve genel siyasi ilişkiler değişirse kararın tersine döneceğini düşünüyorum. Ayrıca, anlaşma mevcut olduğunda uygulamaya geri dönmek kolay olacaktır.” açıklamasında bulundu.

*Haberin görselleri Associated Press tarafından servis edilmiştir.